Η Βίκυ Σγουρέλλη γεννήθηκε στη Χίο. Σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή στο πανεπιστήμιο του Ντέρμπι. Ακολουθούν περαιτέρω σπουδές στην ψυχολογία και χρήση τεχνολογίας στην εκπαίδευση.
Το 2005 ίδρυσε το γνωστό σήμερα ως L.O.V.E English Language School, βασισμένο σε μια δική της παιδαγωγική προσέγγιση που αγκαλιάζει όλα τα παιδιά, τα οποία μαθαίνουν να δημιουργούν, να συνεργάζονται και πάνω από όλα να αγαπούν τη μάθηση, όποιο και να είναι το γνωστικό αντικείμενο.
Το 2019 η Βίκυ ιδρύει στη Χίο τον εκδοτικό οίκο Books with Shoes και το ηλεκτρονικό περιοδικό τεχνών και γραμμάτων Unspotted.
Η συνέντευξη
Ποιες αναμνήσεις έχετε από τα πρώτα σας συγγραφικά βήματα;
Ως παιδί μετέτρεπα τις σκέψεις μου σε παιδικά ποιήματα γραμμένα σε ένα μικρό ημερολόγιο με μια ψεύτικη κλειδαριά. Αργότερα τις έγραφα σε χαρτί, το έβαζα σε μικρά μπουκαλάκια και τα πετούσα στη θάλασσα. Εγώ και η θάλασσα έχουμε μια παράξενη σχέση.
Μετά ήρθε το σχολείο και η συστημική εκπαίδευση να μου σπάσει τα φτερά. Να τα τσακίσει, εάν θέλετε. Η έμπνευση επανήλθε με τα ακαδημαϊκά συγγράμματα πάνω στην αγγλική και ευρωπαϊκή λογοτεχνία και την έρευνα στην εκπαίδευση και ψυχολογία. Είχα πολλούς αξιόλογους μέντορες στα πανεπιστήμια που παρακολούθησα και αυτό μου έδινε δύναμη. Μέσα από την έρευνα συνειδητοποίησα ότι η ρίζα του κακού ξεκινάει από την ελλιπή παιδεία. Η παιδεία βασίζεται στη διαπαιδαγώγηση. Ένας εφικτός τρόπος να επικοινωνήσεις με τα παιδιά είναι το βιβλίο.
Παρά τα εμπόδια, οι αναμνήσεις μου και οι εμπειρίες μου απ’ όλη αυτή τη διαδρομή είναι εποικοδομητικές.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τίτλο «Εφη-βία: Είμαι η Σάρα». Πείτε μας δύο λόγια.
Η Εφη-βία είναι ένα graphic novel που παρουσιάζει τη δύσκολη εφηβεία της Σάρας. Στο σχολείο την αποκαλούν «φάλαινα» και ή ίδια γίνεται έρμαιο των επικριτικών σχολίων που στόχο έχουν να την κάνουν να πιστεύει ότι είναι άσχημη. Όλο αυτό από τη μια την καταβάλει και την οδηγεί στην κατάθλιψη και τις διατροφικές διαταραχές που ενδέχεται να είναι ολέθριες.
Από την άλλη υπάρχει και η δυναμική της πλευρά. Αυτή που γνωρίζει ότι όσοι την επικρίνουν δεν είναι τίποτα άλλο από άνθρωποι που προβάλλουν τις ανασφάλειες τους σε έναν ευαίσθητο συνάνθρωπό τους.
Η χαμηλή της αυτοεκτίμηση από το μπουλινγκ που δέχεται στο σχολείο λόγω της εμφάνισής της, αλλά και η πίεση που τις προκαλούν τα ψεύτικα πρότυπα ομορφιάς μέσα από τα μέσα δικτύωσης ,την κάνουν να έρχεται σε σύγκρουση όχι μόνο με τον εαυτό της, αλλά με τη μητέρα της και τον περίγυρό της.
Το κείμενο είναι επιτηδευμένα μικρό και καθόλου διδακτικό. Δεν λέμε τι είναι σωστό και τι όχι. Αυτό θα το κρίνει ο αναγνώστης μέσα από τις σκέψεις και τα γεγονότα που παραθέτονται.
Οι σελίδες χωρίζονται σε γκρίζες και έγχρωμες και απεικονίζουν την εσωτερική πάλη
της Σάρας. Χαρακτηριστικό στοιχείο που υπάρχει σε όλα τα βιβλία μας είναι η
πολυτροπικότητα του κειμένου, η διάδραση των λέξεων με την εικόνα.
Είναι σύντομο και όλο εικονογραφημένο-όπως ανέφερα-.Δεν κουράζει τον/την
έφηβο/η, αλλά τους προβληματίζει.
Η εκπληκτική εικονογράφηση είναι του Μανώλη Κοτρώτσιου, η απαραίτητη ανάλυση καθώς και οι συμβουλές προς έφηβους και γονείς παρέχονται από την ψυχοθεραπεύτρια Υπ.Δρ Ευγενία Δάνδη, η γραφιστική επιμέλεια είναι της Ηλιάνας Στεφάκη και η κριτική ματιά και συμβουλές κειμένου της εκπαιδευτικού/συγγραφέως Μαρίας Κομπολίτη.
Η αποτύπωση των σκέψεων της ηρωίδας σας, της Σάρας, βασίζεται σε υπαρκτό πρόσωπο του περιβάλλοντός σας;
Από τη στιγμή που γράφει ένας άνθρωπος και όχι ρομπότ, είναι δεδομένο ότι κάποια βιώματα του θα εισχωρήσουν στην αφήγησή είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Υπάρχουν, λοιπόν, κάποια δικά μου βιώματα. Δυστυχώς, πάντα το να κρίνουμε άλλους είναι πολύ πιο ανώδυνο από την αυτοκριτική ή αναστοχασμό.
Από εκεί και μετά ο χαρακτήρας της Σάρας έχει προκύψει από την εμπειρία των είκοσι χρόνων μου στο χώρο της εκπαίδευσης και της έρευνας.
Πώς αισθανόσασταν κατά τη διάρκεια της συγγραφής του συγκεκριμένου βιβλίου;
Είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορώ να το εξηγήσω, αλλά θα αισθανθεί όποιος διαβάσει το βιβλίο. Η δομή του δεν είναι συνηθισμένη στην Ελλάδα. Ξέρετε ως εκπαιδευτικός και ιδρύτρια του L.O.V.E -Learn Only Via Empathy στη Χίο, όπου Empathy είναι η ενσυναίσθηση, προσπαθώ χρόνια και με κάθε ευκαιρία να πω στους γονείς και στους μαθητές ότι το κλειδί σε όλα είναι η ενσυναίσθηση. Εάν θέλουμε να κάνουμε καλύτερες τις σχέσεις μεταξύ μας. Η ενσυναίσθηση καλλιεργείται και η ψυχική ανθεκτικότητα διδάσκεται.
Μου κάνει πραγματικά εντύπωση που στην Ελλάδα δίνουμε τόση έμφαση στο γνωστικό επίπεδο των παιδιών ή στις σκληρές δεξιότητες και αφήνουμε στην άκρη τη συναισθηματική νοημοσύνη και τις μαλακές δεξιότητες. Όλα είναι απαραίτητα για έναν ισορροπημένο άνθρωπο και σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει πρώτα για να περιοριστεί το μπούλινγκ;
Όπως ανέφερα στόχος είναι η καλλιέργεια της εσυναισθησης από πολύ νωρίς σε κάθε εκπαιδευτικό χώρο για να μπαίνουν τα παιδιά στη θέση του άλλου. Παράλληλα, απαραίτητη είναι και η διδασκαλία δεξιοτήτων της ψυχικής ανθεκτικότητας (resilience) για να μπορούν τα παιδιά να αποκτήσουν τα ψυχικά εφόδια και να αντιμετωπίσουν την αγριότητα αυτού του κόσμου που υπήρχε, υπάρχει και δυστυχώς θα συνεχίσει να υπάρχει.
Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η συμπερίληψη αλλά και η προβολή πολλών διαφορετικών προτύπων ανθρώπων στα μέσα. Κάτι που βλέπω με χαρά να γίνεται.
Και τέλος να δίνουμε εμείς οι ίδιοι, ως ενήλικες, το καλό παράδειγμα.
Στο βιβλίο σας γράφετε πως «από σας εξαρτάται η κατάληξη της Σάρας». Θέλετε να σχολιάσετε αυτή τη δήλωση;
Η Σάρα και κάθε άνθρωπος έχει επιλογές στη ζωή του. Έτσι και η ιστορία έχει δυο επιλόγους τους οποίους καλείται να επιλέξει ο αναγνώστης. Τις γκρίζες σελίδες – σκέψεις ή τις έγχρωμες; Πολλές φορές και οι δύο είναι αναπόφευκτες και σημαντικές.
Αλλά σε ισορροπία. Εάν το έφηβο παιδί ταυτιστεί με τη Σάρα, θα καταλάβει πού οδηγεί η επικράτηση των γκρίζων εικόνων-σκέψεων και πού των έγχρωμων. Δεν έχουμε ποτέ μια επιλογή, όπως αναφέρει και η Ευγενία Δάνδη. Εμείς καθορίζουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, που πάντα θα υπάρχουν και πολλές
φορές δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Όπως και τα κακόβουλα σχόλια, αλλά και τους κακεντρεχείς ανθρώπους.
Μπορούμε, όμως, να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας και την αντίδρασή μας. Δεν είναι εύκολο για τους έφηβους αυτό. Γιατί σε αυτή την ηλικία, συνήθως, χάνεται η επαφή με τους γονείς, τα παιδιά δεν έχουν αποκτήσει τα απαραίτητα εφόδια που προανέφερα και σε κάποιες περιπτώσεις δεν υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον για
να τα καταφέρουν.
Αυτός είναι και ο λόγος ύπαρξης του βιβλίου. Να τους πω ότι δεν είναι μόνα. Να τους
δώσω ένα εφόδιο -και ας είναι μικρό.
Η συνεργασία σας με την κυρία Ευγενία Δάνδη πώς ήταν;
Ήταν μια εξαιρετική συνεργασία που σίγουρα δεν τελειώνει με αυτό το βιβλίο. Με πολλή σοφία, κατανόηση, άμεσο τρόπο και ύφος που αγγίζει τους έφηβους, γονείς και ενήλικες, η Ευγενία με ευγένεια και αγάπη δίνει τις συμβουλές τις. Και τις αναζητούν πάντα στο τέλος. Γιατί έτσι είναι το βιβλίο μας, ένα μυστήριο, όπως η ζωή.
Έχω συνεργαστεί και με την ψυχολόγο Μαρίνα Μποζάνη στο βιβλίο «Ένα θεραπευτικό ταξίδι -Ιστορίες για παιδιά» και πιστεύω ότι όταν εκπαιδευτικοί και θεραπευτές ενωθούν, πραγματικά, τα οφέλη θα είναι τεράστια και για τους ίδιους που έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλον, αλλά και για τα παιδιά. Είναι σπάνιο και απαιτεί προϋποθέσεις που έχουν να κάνουν με κοινό όραμα, προσφορά και αυτοθυσία, αλλά εμείς τα καταφέραμε και εύχομαι να συνεχίσουμε έτσι.
Κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη, ποιο μήνυμα θα δίνατε στους αναγνώστες μας;
Θα ήθελα πρώτα να σας ευχαριστήσω για τη φιλοξενία και το ενδιαφέρον στο βιβλίο αυτό. Όσον, αφορά εμάς τους γονείς, είναι κατανοητό με όλες αυτές τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε όλοι καθημερινά να ξεχνάμε το πόσο δύσκολα περάσαμε τη δική μας εφηβεία.
Οι έφηβοί μας κλείνονται στα δωμάτια και μπαίνουν σε κόσμους που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Είναι πάντα σιωπηλοί. Ποτέ δεν ξέρουμε τι μπορεί να σκέφτονται και πόσο μπορεί να τους επηρεάζει κάθε ερέθισμα που για εμάς -και μπροστά στο μέγεθος των δικών μας προβλημάτων- φαντάζει μικρό. Όμως για εκείνους είναι θέμα
ζωή ή θανάτου.
Αυτό το βιβλίο θα σας θυμίσει τις δυσκολίες της εφηβείας και όχι μόνο. Γιατί τα προβλήματα αυτά δεν αφορούν μόνο τους έφηβους . Είναι προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας καθημερινά. Οι έφηβοι, απλά, δεν μπορούν να τα διαχειριστούν εύκολα. Εδώ, εμείς με δυσκολία αντέχουμε μια κακόβουλη κριτική ή τοξικούς ανθρώπους.
Στα παιδιά, εύχομαι μέσα από την καρδιά μου, αυτό το βιβλίο, να τα βοηθήσει ουσιαστικά. Να αποτελέσει μια παρηγοριά. Ένα μέσο που θα ερμηνεύει τη σιωπή. Αυτά που δεν μπορούμε να πούμε, αλλά μας στοιχειώνουν, τις σκέψεις, ασπρόμαυρες και έγχρωμες.